City for Sale (2018) – προβολή ταινίας (+soirée), Κυριακή 13/11, 19:00, γραφεία Συλλόγου Αρχιτεκτόνων

Την Κυριακή 13 Νοεμβρίου, στις 19:00, στα γραφεία του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (Βρυσακίου 15 και Κλάδου, Μοναστηράκι) θα γίνει προβολή του ντοκιμαντέρ City for Sale (2018 – σκηνοθέτιδα Λάουρα Αλβάρεθ) με θέμα τις συνέπειες του μαζικού τουρισμού στη Βαρκελώνη. Πρόκειται για ένα θέμα με ιδιαίτερη επικαιρότητα στην Αθήνα του εξευγενισμού, της τουριστικοποίησης και της κρίσης της κατοικίας.

Θα ακολουθήσει σουαρέ με χαλαρή μουσική και κοκτέιλ μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Βίντεο και εικόνες από την εκδήλωση «Τουριστικοποίηση & εξευγενισμός του κέντρου – Η περίπτωση των Εξαρχείων»

Θέλοντας να προσεγγίσει τις τελευταίες επιχειρούμενες βίαιες μεταλλαγές στο κέντρο της Αθήνας, που εκδηλώνονται με ιδιαίτερη ένταση στην περιοχή των Εξαρχείων, η Αριστερή Κίνηση Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων (ΑΚΕΑ), είχε διοργανώσει στις 7/6 την εκδήλωση με τίτλο «Τουριστικοποίηση & εξευγενισμός του κέντρου – Η περίπτωση των Εξαρχείων». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο αίθριο Αβέρωφ της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ και σε αυτή έγιναν πολλές ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις. Η σημασία, η επικαιρότητα και η επιτακτικότητα των ζητημάτων που εξετάστηκαν συνεχίζουν να αυξάνονται καθημερινά.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Σύλλογος Αρχιτεκτόνων-Τμήμα Αττικής: Όχι στην κατασκευή του σταθμού του μετρό στην πλατεία Εξαρχείων

Ο ΣΑΔΑΣ-Τμήμα Αττικής, στην εκλογοαπολογιστική του συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις 23/9/2022, πήρε την ακόλουθη απόφαση-ανακοίνωση αναφορικά με την κατασκευή του σταθμού μετρό στην πλατεία Εξαρχείων.

Όχι στην κατασκευή του σταθμού του μετρό στην πλατεία Εξαρχείων

Η χωροθέτηση σταθμού του μετρό στην πλατεία Εξαρχείων θα καταστρέψει την πιο κεντρική πλατεία της περιοχής, βασικό χώρο εκτόνωσης και συγκέντρωσης της γειτονιάς. Και αυτό θα συμβεί όχι μόνο στη φάση της κατασκευής, κατά τη διάρκεια της οποίας θα μετατραπεί σε εργοτάξιο, αλλά και κατά τη φάση της λειτουργίας του έργου, καθώς θα μετατραπεί σε χώρο διέλευσης. Σε πολεοδομικό επίπεδο, η συγκεκριμένη επιλογή χωροθέτησης δεν έχει ως στόχο να εξυπηρετήσει τις μετακινήσεις των κατοίκων της περιοχής, αλλά να απελευθερώσει τις δυναμικές της κτηματαγοράς, την κερδοσκοπία επί της γης και των ακινήτων, με στόχο την αλλοίωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα της περιοχής και την απόδοσή της στους τουρίστες, τους επισκέπτες, τη νυχτερινή διασκέδαση και άλλες παρόμοιες χρήσεις γης, όπως έχει δηλώσει ρητά και ο αρμόδιος Υπουργός Μεταφορών και Υποδομών. Ήδη οι αυξήσεις των τιμών της γης και των ακινήτων στην περιοχή έχουν αρχίσει να εκτοπίζουν τους κατοίκους, οδηγώντας μεταξύ άλλων και σε σημαντική μείωση του σχολικού πληθυσμού, κατάσταση η οποία αναμένεται να απογειωθεί όταν ο σταθμός τεθεί σε λειτουργία. Ο εκτοπισμός αυτός δεν θα αφορά μόνο τους/ις ενοικιαστές/ριες, οι οποίοι/ες θα είναι οι πρώτοι/ες που θα εκδιωχθούν, αλλά ακόμα και τους/ις ιδιοκτήτες/ριες, οι οποίοι/ες, μέσω της κατάστασης που θα διαμορφωθεί, θα πιέζονται να πουλήσουν και να φύγουν.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Η εικονογραφία του ιδιωτικοποιημένου σχεδιασμού

Γιώργος Παπαγκίκας

Η συγκεκριμένη εισήγηση παρουσιάστηκε στην εκδήλωση με τίτλο «Τουριστικοποίηση & εξευγενισμός του κέντρου – Η περίπτωση των Εξαρχείων» την Τρίτη 7/6/2022.

Για την κυριαρχία των ιδιωτικών συμφερόντων στον δημόσιο χώρο είναι κρίσιμη η μορφολογική και λειτουργική διαμόρφωση του με βάση τις επιταγές τους. Έτσι αρχίζει να γίνεται κοινός τόπος το γεγονός ότι ιδιωτικοί φορείς (εταιρείες, ιδρύματα κ.ο.κ.) παράγουν μελέτες-«δωρεές» για κρατικές και δημοτικές αρχές, οι οποίες αναλαμβάνουν την επιβολή και υλοποίησή τους, μάλιστα παρακάμπτοντας πολλές φορές τις προβλεπόμενες τυπικές διαδικασίες ή την ανάγκη για αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.

Στη διαδικασία αυτή δεν υπάρχει σχεδόν καμία συμμετοχή του λαϊκού παράγοντα, αυτών που ζουν ή εργάζονται στον χώρο που θα υποδεχθεί αυτές τις νέες διαμορφώσεις ή όσων θα κληθούν στο μέλλον να το κάνουν. Εντούτοις υπάρχει η ανάγκη μιας κοινωνικής νομιμοποίησης και κάποιων εργαλείων που θα την πετύχουν.

Συνεχίστε την ανάγνωση του

Μεγάλος Περίπατος: Εξευγενισμός, τουριστικοποίηση και το δικαίωμα στην πόλη

Στο ακόλουθο άρθρο επιχειρείται μια εφ’ όλης της ύλης ανάλυση και κριτική των στοχεύσεων και των επιπτώσεων του Μεγάλου Περιπάτου. Το κείμενο αυτό αποτέλεσε την εισήγηση εκ μέρους της ΑΚΕΑ στην εκδήλωση «Μεγάλος Περίπατος: Στόχοι, επιπτώσεις και το δικαίωμα στην Αθήνα», που έγινε την Τρίτη 14 Ιουλίου στην πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο.

Τι είναι ο Μεγάλος Περίπατος;

Ο Μεγάλος Περίπατος είναι ένα σύνολο παρεμβάσεων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας το οποίο περιλαμβάνει δύο σκέλη:

Την πεζοδρόμηση (περιοχές «ελεύθερες από Ι.Χ.») του εμπορικού τριγώνου, της Πλάκας και του Μοναστηρακίου
Την παρέμβαση στους οδικούς άξονες που περιβάλλουν τον παραπάνω θύλακα, στην κατεύθυνση της μείωσης της κίνησης των αυτοκινήτων, με διάφορες διαβαθμίσεις, από την πλήρη πεζοδρόμηση έως την διεύρυνση των πεζοδρομίων.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Μεγάλος Περίπατος: Εξευγενισμός, τουριστικοποίηση και το δικαίωμα στην πόλη»

Το φαινόμενο gentrification: ερμηνεία και ανάλυση

Άλκηστη Πρέπη

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να προσεγγίσει το φαινόμενο του εξευγενισμού –του γνωστού gentrification–, μέσα από την ανάλυση των παραδειγμάτων τριών πόλεων, της Αθήνας, του Παρισιού και της Νέας Υόρκης. Από την ανάλυση αυτή εμφανίζονται τόσο οι ομοιότητες όσο και οι διαφορές στην διαδικασία του εξευγενισμού, ενός φαινομένου που, παρά τα κοινά χαρακτηριστικά που μπορεί να παρουσιάζει στις διάφορες περιοχές, στην κάθε περίπτωση ενσωματώνει και τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου. Έτσι, ενώ και στα τρία παραδείγματα ο εξευγενισμός δείχνει να προωθεί παρόμοιες νέες χρήσεις που απευθύνονται στα μεσαία και ανώτερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα, παρατηρούμε διαφορές όσον αφορά στον χρόνο εμφάνισης του φαινομένου, στην έντασή του αλλά, κυρίως, στον βαθμό ολοκλήρωσής του και στον ρόλο που διαδραματίζει σε αυτό το ίδιο το κράτος. Το άρθρο αποτελεί μεταπτυχιακή εργασία στο ΔΠΜΣ Αρχιτεκτονική-Σχεδιασμός του Χώρου, Κατεύθυνση Β΄ Πολεοδομία Χωροταξία, με επιβλέποντες τους Αθ. Αραβαντινό και Μ. Μάρκου, και παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2014.

386051891_e1fd80dc5b_o

Το gentrification βρίσκεται, σήμερα, στο κέντρο πολλών συζητήσεων που έχουν να κάνουν με την ανάπλαση και τις μεταλλαγές των αστικών κέντρων, ως βασικό και εν εξελείξει στοιχείο της παραγωγής του αστικού χώρου. Αποτελεί αμφισβητούμενη έννοια, και, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι της βιβλιογραφίας αναπτύσσει τις αρνητικές επιπτώσεις του, υπάρχει και η άποψη ότι μέσω του gentrification, τα κέντρα πόλεων αναβιώνουν και επανεντάσσονται στο ζωντανό ιστό της πόλης. Ωστόσο, το ζήτημα δεν είναι να αναλυθεί το φαινόμενο με τους ηθικούς όρους του “καλού” και του “κακού”, παρά να μελετηθεί σε βάθος, με αντικειμενικό, επιστημονικό και κριτικό τρόπο. Κι αυτό, διότι η σημασία του στην παραγωγή αστικού χώρου είναι τέτοια, που το κάνει να σχετίζεται άμεσα με όλες τις κλίμακες του χώρου αυτού: από τον κάτοικο, στη γειτονιά, στην πόλη, στις δημοτικές αρχές αλλά ακόμα και στις κυβερνητικές πολιτικές που ακολουθούνται, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Το φαινόμενο gentrification: ερμηνεία και ανάλυση»

Ζητήματα υποβάθμισης – εξευγενισμού στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας: Σχεδιάζοντας στον ιστό Ευριπίδου – Αθηνάς – Πειραιώς

Η διπλωματική εργασία που δημοσιεύουμε εδώ παρουσιάστηκε από τους Μάνο Σκούφογλου και Χριστίνα Πάλλιου στην Αρχιτεκτονική ΕΜΠ τον Ιούλιο του 2008 με επιβλέπουσες τις καθηγήτριες Θεανώ Φωτίου και Μαρία Μαντουβάλου. Το πεδίο της διερεύνησης στην καρδιά του κέντρου της Αθήνας, ορίζεται από το τρίγωνο των οδών Ευριπίδου, Αθηνάς και Πειραιώς. Η συγκεκριμένη περιοχή, ανάμεσα στο Μεταξουργείο και το Ψυρρή, δεν έχει υποστεί κανενός είδους εξευγενισμό, φιλοξενεί πολλούς μετανάστες και θεωρείται «υποβαθμισμένη». Χαρακτηρίζεται από ανομοιογένεια, μικρή αναλογικά χρήση κατοικίας, πολλές (και άτυπες) εμπορικές δραστηριότητες και σημαντικά αστικά κενά: ενώ τα ισόγεια των κτιρίων και ο παρακείμενος δημόσιος χώρος χαρακτηρίζονται από έντονη πυκνότητα χρήσεων, οι όροφοι των κτιρίων έχουν σε κάποιο βαθμό εγκαταλειφθεί.

Σε ό,τι αφορά τη σχεδιαστική πρόταση, στον άξονα που συνδέει τη Βαρβάκειο αγορά με την πλατεία Κουμουνδούρου, επιλέγονται πέντε κενά ή σχεδόν κενά κτίρια στα οποία πραγματοποιούνται εκτεταμένες μετασκευές ενώ εγκαθίστανται νέες χρήσεις. Παράλληλα σχεδιάζεται η σύνδεσή τους που σημαίνεται με φυτεύσεις και στοιχεία αστικού εξοπλισμού. Το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο είναι απλό (μεταλλικά πλέγματα, στήλες από επιμήκη παράθυρα, χρωματιστά στοιχεία εισόδου) και λαμβάνεται ιδιαίτερη φροντίδα ώστε ο σχεδιασμός να απευθύνεται στους σημερινούς κάτοικους και επισκέπτες της περιοχής, μετανάστες και ντόπιους, και όχι σε άλλες, οικονιμικά ανώτερες κοινωνικές ομάδες, οι οποίες θα εποικίσουν την περιοχή, όπως αντιλαμβάνεται συνήθως ο κυρίαρχος λόγος την «αναβάθμιση». Πρόκειται για μία πρόταση που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις τάσεις ερήμωσης του κέντρου και τον κοινωνικό αποκλεισμό, χωρίς να καταφεύγει στην κοινωνική ισοπέδωση του εξευγενισμού. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Ζητήματα υποβάθμισης – εξευγενισμού στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας: Σχεδιάζοντας στον ιστό Ευριπίδου – Αθηνάς – Πειραιώς»

Πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για το gentrification στην Αρχιτεκτονική ΕΜΠ

Πραγματοποιήθηκε χθες τη Δευτέρα 11 Απριλίου η εκδήλωση για το gentrification που διοργάνωσε το φοιτητικό σχήμα Αριστερή Κίνηση Αρχιτεκτονικής – ΕΑΑΚ στην Αρχιτεκτονική Αθήνας, με τη συμμετοχή αρκετών φοιτητών, κάποιων μεγαλύτερων και μερίδας καθηγητών της σχολής. Παραθέτουμε παρακάτω την ενδιαφέρουσα εισαγωγική τοποθέτηση του σχήματος.

ΤΟ GENTRIFICATION ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Το ζήτημα του χώρου και της διαχείρισης του, αποτέλεσε στρατηγικό ζήτημα στη γέννηση και επικράτηση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Οι ανάγκες χωρικής οργάνωσης της σφαίρας της παραγωγής και της κυκλοφορίας αποτυπώνονται σε υλικό επίπεδο χαρακτηρίζοντας ένα αρθρωμένο σύνολο σχέσεων εξουσίας σε πολλαπλές χωρικές κλίμακες. Οι ανάγκες αναπαραγωγής αυτών των σχέσεων για τη στρατηγική επικράτηση ενός συγκεκριμένου ταξικού συσχετισμού δυνάμεων περνάει και μέσα απ’ το χώρο. Τόσο μέσα από τη διεύρυνση των δυνατοτήτων άμεσης κερδοφορίας του κεφαλαίου (real -estate, ταχύτερη οργάνωση των δικτύων παραγωγής κλπ) όσο και μέσα από τη συμβολική επικράτηση της κυρίαρχης -αστικής κουλτούρας στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Επομένως, το ζήτημα του χώρου, της διαχείρισης του αλλά και της αρχιτεκτονικής παρέμβασης δεν αποτελεί ένα ζήτημα τεχνικό που βυθίζεται στους κανόνες και τις νόρμες του ιδιαίτερου αυτού αντικειμένου, αλλά ένα ζήτημα πρωτίστως πολιτικό που η εξέτασή του αλλά και η παρέμβαση σε αυτό επικαθορίζεται από μια πολιτική στάση και τοποθέτηση. Ο χώρος λοιπόν είναι πολιτικός, όχι επειδή μπορούμε να τον εξετάσουμε «και έτσι» αλλά επειδή αυτή είναι η κυρίαρχη διάστασή του. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για το gentrification στην Αρχιτεκτονική ΕΜΠ»

Gentrification: Εκδήλωση τη Δευτέρα 11/4, 6:00μμ στην Αρχιτεκτονική

Διοργανώνεται από το φοιτητικό σχήμα Αριστερή Κίνηση Αρχιτεκτονικής – ΕΑΑΚ

GENTRIFICATION – ΕΞΕΥΓΕΝΙΣΜΟΣ

Τι είναι; Αν κάποιος έβλεπε το φαινόμενο ως παρατηρητής, χωρίς να προσπαθούσε να το εξηγήσει, μάλλον θα έλεγε ότι είναι η διαδικασία κατά την οποία μέλη των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων (gentry) εγκαθίστανται σε υποβαθμισμένες εργατικές περιοχές του κέντρου της πόλης, αναβαθμίζοντας το κτιριακό απόθεμα και εκδιώκοντας/εκτοπίζοντας παράλληλα τους παλαιούς κατοίκους.

Γιατί συμβαίνει; Αν προσπαθούσαμε να το εξηγήσουμε θα το περιγράφαμε ως τη διαδικασία κερδοσκοπίας πάνω στη γη μέσω της οποίας το κτηματομεσιτικό και το κατασκευαστικό κεφάλαιο προωθούν την απαξίωση περιοχών με πραγματικούς ή/και συμβολικούς όρους ώστε αγοράζοντας φτηνά στη συνέχεια να αυξήσουν τις τιμές γης, αποσπώντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπεραξία (με τη μορφή της αυξημένης γαιοπροσόδου) από τη γη και το κτισμένο περιβάλλον. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Gentrification: Εκδήλωση τη Δευτέρα 11/4, 6:00μμ στην Αρχιτεκτονική»