Ετικέτα: μοντέρνο κίνημα

Μαριάννα Τζιαντζή

Το παρόν άρθρο αποτελεί εισήγηση στην εκδήλωση με τίτλο «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ – Μοντερνισμός στην ΕΣΣΔ – Ένας άλλος κόσμος ήρταν εφικτός» που διοργάνωσε η ΑΚΕΑ την Κυριακή 19 Νοέμβρη στον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.

Εδώ και περίπου δύο δεκαετίες εκδηλώνεται στη Δύση ένα ζωηρό ενδιαφέρον για τη σοβιετική πρωτοπορία στις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική. Πάμπολλες εκθέσεις, πολλές εκδόσεις, πολλά συνέδρια, ντοκιμαντέρ, πλούσια αρθρογραφία, ενώ το ενδιαφέρον αυτό κορυφώθηκε με αφορμή τα 100 χρόνια από την Επανάσταση του Οκτώβρη.

Στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα η σοβιετική αρχιτεκτονική των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων (μέχρι το 1935 περίπου) ήταν μια μαύρη τρύπα στις σπουδές και τη βιβλιογραφία της ιστορίας της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στη Δύση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις. Όπως εύστοχα έχει επισημανθεί, στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και τα δύο στρατόπεδα προτιμούσαν την αποσιώπηση. Οι Αμερικανοί γιατί η αναγνώριση των σοβιετικών επιτευγμάτων στην αρχιτεκτονική και τις εικαστικές τέχνες θα ανέτρεπε την προπαγάνδα τους ότι οι τρισκατάρατοι μπολσεβίκοι κατέπνιγαν τη δημιουργικότητα του ατόμου. Οι Σοβιετικοί γιατί ο κονστρουκτιβισμός δεν χωρούσε στο πλαίσιο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού – αν και υπήρξαν σημαντικοί σοβιετικοί μελετητές αυτού του ρεύματος και πριν την κατάρρευση του ᾽89. Πάντως, μετά το ’60 το κράτος προτιμούσε να προβάλλει τα τεράστια προγράμματα ανέγερσης κατοικιών για εκατομμύρια πολίτες με τη μέθοδο της προκατασκευής. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Όψεις της κληρονομιάς του κονστρουκτιβισμού στη Ρωσία σήμερα»

Την Κυριακή 19 Νοεμβρίου, στις 7:00μμ, η Αριστερή Κίνηση Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων διοργανώνει στο κτίριο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (Βρυσακίου 15 και Κλάδου, Μοναστηράκι), εκδήλωση – συζήτηση με αφορμή τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση με τίτλο: «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ – Μοντερνισμός στην ΕΣΣΔ – Ένας άλλος κόσμος ήταν εφικτός«

Στη συζήτηση θα εισηγηθεί η ομάδα αρχιτεκτόνων:

• Άλκηστη Πρέπη
• Γιώργος Παπαγκίκας
• Δημήτρης Πούλιος
• Μαριάννα Τζιαντζή

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τον Οκτώβρη του 1917 ειπώθηκαν και θα ειπωθούν πολλά όχι μόνο για τα πολιτικά και ιστορικά συμπεράσματα, καθώς και τα ερωτήματα για την ίδια την Επανάσταση και τη διαδρομή της, αλλά και για την επίδρασή της στην τέχνη, στην αρχιτεκτονική και στην πολεοδομία. Υπό αυτό το πρίσμα, οι αναγνώσεις της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας 100 χρόνια μετά την Επανάσταση του Οκτώβρη μπορούν να αποτελέσουν ακόμη και σήμερα ένα επίκαιρο θέμα συζήτησης και διερεύνησης, δεδομένων των πολλών ερωτημάτων που έθεσε και που αποτελούν ακόμη ανοικτά διακυβεύματα. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Κυριακή 19/11, 7:00μμ, στον ΣΑΔΑΣ: «Επανάσταση και Αρχιτεκτονική», Εκδήλωση – Συζήτηση με αφορμή τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση»

Η Αριστερή Κίνηση Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων (ΑΚΕΑ) σας καλεί σε εκδήλωση – συζήτηση με θέμα:

Μπορεί να υπάρξει σήμερα αρχιτεκτονική με προοδευτικό πολιτικό-κοινωνικό πρόσημο;

Η εκδήλωση θα γίνει την Τρίτη 4 Νοεμβρίου, στις 7:30μμ και θα φιλοξενηθεί στο ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο ΕΜΠΡΟΣ, που βρίσκεται στην οδό Ρήγα Παλαμίδου 2 στο Ψυρρή.

Εισηγητές στην εκδήλωση θα είναι οι:

Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, διδάσκων στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Σταύρος Σταυρίδης, διδάσκων στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Γιώργος Παπαγκίκας, αρχιτέκτονας, μέλος της ΑΚΕΑ

Σε ότι αφορά στο περιεχόμενο της εκδήλωσης, θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε τα παρακάτω ερωτήματα: Συνεχίστε την ανάγνωση του «Τρίτη 4/11: Εκδήλωση – Συζήτηση «Μπορεί να υπάρξει σήμερα αρχιτεκτονική με προοδευτικό πολιτικό – κοινωνικό πρόσημο;»»

Μάνος Σκούφογλου

Στην παρακάτω εισήγηση εξετάζονται οι θεωρητικές αρχές των δύο πιο εμβληματικών προσωπικοτήτων της ελληνικής μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Παρότι κάποιες φορές παρουσιάζονται ως οι δύο αντίθετοι πόλοι της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ου αιώνα, στην πραγματικότητα κινούνται σε κοινό θεωρητικό έδαφος, αυτό της απόπειρας συνδυασμού του διεθνούς στυλ της μοντέρνας αρχιτεκτονικής με την ελληνική λαϊκή ή και παραδοσιακή αρχιτεκτονική κληρονομιά. Η απόσταση που τους χωρίζει από τα μανιφέστα του μοντέρνου κινήματος στο εξωτερικό με τον διεθνισμό, τις πανανθρώπινες ιδέες  και την ιδεολογία προόδου που τα χαρακτηρίζει, χρήζει κάποιας ερμηνείας. Η διαφορά αυτή αποδίδεται εδώ στα – ανοιχτά ακόμη στη βαλκανική χερσόνησο μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα  – ζητήματα εθνικής ταυτότητας και εθνικής ολοκλήρωσης και στον κοινωνικό ρόλο των αρχιτεκτόνων στο πλαίσιο της ελληνικής κοινωνίας της εποχής, σαν μέλη της αστικής τάξης και παράγοντες εκσυγχρονισμού μεσοπολεμικά αλλά και μεταπολεμικά.

Η εισήγηση αυτή παρουσιάστηκε στο Πέμπτο Διεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιστορίας των Επιστημών που έγινε το Νοέμβρη του 2012 στην Αθήνα. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Δημήτρης Πικιώνης και Άρης Κωνσταντινίδης: ο ελληνικός μοντερνισμός και το αίτημα της «ελληνικότητας»»

Γιώργος Παπαγκίκας

Είναι εμφανές – και τεκμηριώνεται και στην πλούσια εικονογράφηση του άρθρου – ότι η σύγχρονη αρχιτεκτονική παραγωγή αιχμής στην Ελλάδα (και όχι μόνο) διατυπώνεται σε μία μοντέρνα γλώσσα. Μπορούμε ίσως να φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε για έναν «νεομοντερνισμό» σαν κυρίαρχη τάση σήμερα. Το ερώτημα που διατυπώνεται είναι τι σχέση έχει αυτός ο όψιμος μοντερνισμός με τις αρχές του μοντέρνου κινήματος που αποτέλεσε την πρωτοπορία στην αρχιτεκτονική των αρχών και των μέσων του εικοστού αιώνα. Εδώ, η απάντηση περνάει από μία ενδιαφέρουσα θεωρητική διερεύνηση του μοντερνισμού που αναδεικνύει μεταξύ άλλων τις δυσκολίες διατύπωσης ενός περιεκτικού ορισμού του μοντερνισμού που να χωράει όλες τις εκφάνσεις της έννοιας και μία αμφισβήτηση της κυρίαρχης αφήγησης που θέλει το μοντερνισμό μια ριζική τομή με την αρχιτεκτονική που προϋπήρξε και αυτή που ακολούθησε. Και καθώς η αίσθηση συμπίεσης του χώρου και του χρόνου που παράγει η σημερινή συνθήκη του καθεστώτος ευέλικτης συσσώρευσης απειλεί να καταστήσει κάθε συμβολισμό γρήγορα παρωχημένο και η πρόσβαση στις τεχνολογίες σχεδιασμού και κατασκευής που παράγουν την μορφολογικά εξεζητημένη σύγχρονη δυτική αρχιτεκτονική αιχμής είναι δύσκολη στο πλαίσιο του Ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, η επιστροφή στη μοντέρνα μορφολογία φαντάζει μονόδρομος. Το πρόθεμα «νέο-» στον μοντερνισμό τον καθιστά έναν ακόμη ιστορισμό σε αντίθεση με τις καταστατικές αρχές του. Το παρακάτω άρθρο αποτέλεσε ερευνητική εργασία που παρουσιάστηκε στην Αρχιτεκτονική Βόλου το Σεπτέμβρη του 2011 με επιβλέποντα καθηγητή το Ζήση Κοτιώνη.

Κατεβάστε εδώ την εργασία σε μορφή .pdf με περισσότερες εικόνες

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Πόσο «μοντέρνα» είναι η σύγχρονη λόγια Ελληνική αρχιτεκτονική;»