Το παρόν αποτελεί κοινή ανακοίνωση της Αριστερής Κίνησης Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων, του Νέου Κινήματος Αρχιτεκτόνων και της Συσπείρωσης Αριστερών Αρχιτεκτόνων ενάντια στην «αξιοποίηση» της έκτασης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού από επιχειρηματικά συμφέροντα, που στρέφεται ενάντια στο δικαίωμα σε μια λιγότερο εχθρική προς τους κατοίκους της πόλη με περισσότερους ανοικτούς, δημόσιους χώρους πράσινου. Η πρόταση αυτή με τη μορφή του ψηφίσματος μειοψήφησε στο Διοικητικό Συμβούλιο του Τμήματος Αττικής του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ σε όφελος μιας πρότασης χλιαρής κριτικής, η οποία υπερψηφίστηκε από τις καθεστωτικές παρατάξεις. Στο πλαίσιο αυτής της τελευταίας καλείται την Πέμπτη 15 Μαρτίου «δημόσια συγκέντρωση για το τέως αεροδρόμιο Ελληνικού και τη δημόσια περιουσία» στις 5:00μμ στο ΤΕΕ, στην οποία θα παρέμβουμε με το παρακάτω κείμενο:
Στα πλαίσια των καταστροφικών μέτρων που προωθούν κυβέρνηση και τρόικα, στις 16 Φεβρουαρίου 2012 δόθηκε στη δημοσιότητα από το ΥΠΕΚΑ σχέδιο νόμου για την “αξιοποίηση” του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού μαζί με την έκταση του Αγίου Κοσμά. Στο νομοσχέδιο η έκταση αντιμετωπίζεται χυδαία σαν οικόπεδο προς ανοικοδόμηση, αποκαλύπτοντας την αντίληψη που έχουν για το «δημόσιο συμφέρον» και την «αναπτυξιακή» προοπτική της χώρας. Στην λογική της “αποπληρωμής του χρέους” θυσιάζεται μαζί με άλλα και η υποχρέωση του Κράτους για την προστασία του περιβάλλοντος και των ελεύθερων χώρων.
Προβλέπονται σκανδαλώδεις όροι δόμησης (συντελεστές δόμησης, ύψη και κάλυψη), που θα δημιουργήσουν αν εφαρμοστούν, πυκνοδομημένο αστικό χώρο, με αμιγή και γενική κατοικία, τουρισμό, αναψυχή, εμπορικά κέντρα, επιχειρηματικά πάρκα, γραφεία, τράπεζες, ακόμα και ουρανοξύστες, στο 68% της συνολικής έκτασης. Για να παραπλανήσουν τους μη ειδικούς, προωθούν συντελεστές δόμησης και καλύψεις που αναφέρονται στο σύνολο των εκτάσεων, περιλαμβάνοντας όλους τους κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους (όπως π.χ. τους δρόμους), που σε μια οποιαδήποτε πολεοδομική μελέτη αντιπροσωπεύουν το 40 έως 50%. Έτσι οι συντελεστές δόμησης μπορεί να φτάνουν το 2,2(!) και οι καλύψεις (40% στο σύνολο των 6200 στρεμμάτων!) στην πραγματικότητα σχεδόν διπλασιάζονται. Χρησιμοποιείται και πάλι το άλλοθι του Πράσινου Ταμείου για την επικύρωση όχι μόνο των αρχικά προτεινόμενων όρων δόμησης αλλά και της περαιτέρω αύξησής τους, κατά 20%, σε τμήμα της περιοχής.
Το υποτιθέμενο μητροπολιτικό πάρκο περιορίζεται τυπικά σε 2000 στρέμματα, από τα οποία τα “πάσης φύσεως μόνιμα κτίρια” θα καταλαμβάνουν το 15% της έκτασης δηλαδή 300.000τ.μ.! Αν προσθέσει κανείς σ’ αυτά κόμβους, δρόμους, θέσεις στάθμευσης και υπαίθριες χρήσεις άθλησης, συναυλιών, ελικοδρόμιο κ.λ.π., η φυτεμένη περιοχή, αν τελικώς υλοποιηθεί, είναι αμφίβολο αν θα υπερβεί τα 1000 στρέμματα, δηλαδή το 18% της έκτασης.
Το νομοσχέδιο παραχωρεί στην ιδιωτική εκμετάλλευση όλο τον χώρο (πουθενά δεν προβλέπεται ελεύθερη δημόσια χρήση), αλλά και την μόλις πρόσφατα απελευθερωμένη παραλία, τον αιγιαλό, την θάλασσα και τον πυθμένα της, προβλέποντας και τεχνητές προσχώσεις.
Τα πάντα στις διαδικασίες του σχεδιασμού προβλέπεται να γίνουν κατά παρέκκλιση από τις ισχύουσες διατάξεις με αποφάσεις των επενδυτών και των υπουργείων με ενδεχόμενη γνώμη διορισμένης από τους υπουργούς πενταμελούς επιστημονικής επιτροπής(!), καταστρατηγώντας κάθε έννοια δημοκρατικών και θεσμικών διαδικασιών, διαμορφώνοντας έναν άλλο κόσμο, αυτό των επενδυτών, με ειδικό καθεστώς ασυλίας και σκανδαλωδών προνομίων σε βάρος του κοινωνικού συνόλου και της οποιαδήποτε “ισοπολιτείας”. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο για την «αξιοποίηση» του Ελληνικού ακυρώνει στην πράξη οποιαδήποτε πρόταση για το “Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αττικής 2021”, που υποτίθεται ότι είναι ακόμα σε διαδικασία διαβούλευσης. Έτσι κι αλλιώς βεβαίως οποιαδήποτε προσπάθεια ρύθμισης του χώρου ακυρώνεται στην πράξη από τη λογική του νομοθετημένου “fast track”.
Καμιά μελέτη σκοπιμότητας, έστω για τα προσχήματα, δεν αποδεικνύει το δημοσιονομικό όφελος από το ξεπούλημα του πολύτιμου αυτού δημόσιου χώρου, ενώ ακόμα και “τα έργα εξωτερικής υποδομής πρέπει να αναληφθούν από δημόσιους φορείς για την εξυπηρέτηση του Μητροπολιτικού Πόλου”, δηλαδή των μεγαλοεπενδυτών.
Ταυτόχρονα η κυβέρνηση και οι φορείς που έχουν αναλάβει την εκποίηση του Ελληνικού (Ελληνικό Α.Ε. και Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου), απαιτούν την άμεση “απελευθέρωση” του χώρου για να “καθαρίσει” από τις σημερινές λειτουργίες και τις υφιστάμενες κτιριακές εγκαταστάσεις με το επιχείρημα ότι η παρουσία τους εκεί επηρεάζει αρνητικά το τίμημα της πώλησής του. Τις μέρες αυτές μάλιστα ανακοινώθηκε η διακοπή λειτουργίας του αθλητικού κέντρου του Αγίου Κοσμά.
Στην κρίσιμη φάση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας πρέπει να γίνει αγώνας να σωθούν από το ξεπούλημα και την οικοδόμηση οι δημόσιοι ελεύθεροι χώροι των πόλεων και ιδιαιτέρως του πολύπαθου συγκροτήματος της πρωτεύουσας και των άλλων μεγάλων πόλεων, που αποτελούν, μαζί με την υπόλοιπη δημόσια περιουσία, βασικό στόχο των μεγάλων εγχώριων και διεθνών ιδιωτικών κεφαλαίων. Οι χώροι αυτοί αποτελούν ζωτικής σημασίας απόθεμα για την βελτίωση στο μέλλον των περιβαλλοντικών όρων της ποιότητας της ζωής μας. Δημόσιο συμφέρον είναι η διατήρηση του κοινωνικού χαρακτήρα των δημόσιων ελεύθερων χώρων της Αττικής, πέρα από κάθε λογική ανταποδοτικότητας και εμπορευματοποίησης και όχι αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 1 του νομοσχεδίου, άλλα ψευδεπίγραφα και προσχηματικά (περί “καινοτομίας” ή “στροφής της πόλης προς τη θάλασσα“!) και άλλα ωμά και απροσχημάτιστα (π.χ. “περί τουριστικού πόλου διεθνούς ακτινιβολίας”).
Η απόπειρα ξεπουλήματος και οικοδόμησης του Ελληνικού αποτελεί πείραμα για να μετρηθούν οι αντιστάσεις του λαού της περιοχής στην υποβάθμισή της (ατμοσφαιρική ρύπανση, κυκλοφοριακό, ηχορύπανση κ.λπ.). Αν το πείραμα πετύχει, την ίδια τύχη θα έχουν και οι υπόλοιποι μεγάλοι ελεύθεροι χώροι, γι’ αυτό το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, αλλά όλου του λαού.
Οι αρχιτέκτονες, έχουμε επίγνωση της βαρύτητας του προωθούμενου προγράμματος. Προσπαθούν να μας κάνουν να παραιτηθούμε από το πάγιο αίτημα της αύξησης των τραγικά ανεπαρκών δημόσιων ελεύθερων χώρων, να μας οδηγήσουν σε μια θέση άμυνας και διαπραγμάτευσης για την δήθεν ανακατανομή τους ανάμεσα σε προνομιούχες και μη περιοχές, να μας κάνουν να συμβιβαστούμε με την ιδέα, ότι ο δημόσιος ελεύθερος χώρος δεν μπορεί παρά να είναι μια καπιταλιστική “ανταποδοτική” επένδυση.
Πρέπει να αγωνιστούμε με κάθε δυνατό πρακτικό μέτρο για την απόσυρση και τελικά την αποτροπή εφαρμογής των προβλέψεων του νομοσχεδίου. Για το σκοπό πρέπει να επιδιωχθεί η συνεργασία των επιστημονικών και κοινωνικών φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, για να ματαιωθεί το σχεδιαζόμενο οικονομικό και περιβαλλοντικό έγκλημα.
Αριστερή Κίνηση Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων 