Γιώργος Παπαγκίκας
Το ακόλουθο άρθρο δημοσιεύτηκε στον κατάλογο της ελληνικής συμμετοχής στην 15η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας «#This Is A Co-op», το 2016. Καταταγμένο στη θεματική της κρίσης του επαγγέλματος του αρχιτέκτονα και των συλλογικών απαντήσεων σε αυτή, επιχειρεί μια παρουσίαση του εργατικού κινήματος και του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών, του βασικού συλλογικού συνδικαλιστικού φορέα στον κλάδο των τεχνικών και μηχανικών. Συνέχεια
Μαριάννα Τζιαντζή
Το παρόν άρθρο αποτελεί εισήγηση στην εκδήλωση με τίτλο «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ – Μοντερνισμός στην ΕΣΣΔ – Ένας άλλος κόσμος ήρταν εφικτός» που διοργάνωσε η ΑΚΕΑ την Κυριακή 19 Νοέμβρη στον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
Εδώ και περίπου δύο δεκαετίες εκδηλώνεται στη Δύση ένα ζωηρό ενδιαφέρον για τη σοβιετική πρωτοπορία στις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική. Πάμπολλες εκθέσεις, πολλές εκδόσεις, πολλά συνέδρια, ντοκιμαντέρ, πλούσια αρθρογραφία, ενώ το ενδιαφέρον αυτό κορυφώθηκε με αφορμή τα 100 χρόνια από την Επανάσταση του Οκτώβρη.
Στο μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα η σοβιετική αρχιτεκτονική των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων (μέχρι το 1935 περίπου) ήταν μια μαύρη τρύπα στις σπουδές και τη βιβλιογραφία της ιστορίας της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στη Δύση. Με ελάχιστες εξαιρέσεις. Όπως εύστοχα έχει επισημανθεί, στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου και τα δύο στρατόπεδα προτιμούσαν την αποσιώπηση. Οι Αμερικανοί γιατί η αναγνώριση των σοβιετικών επιτευγμάτων στην αρχιτεκτονική και τις εικαστικές τέχνες θα ανέτρεπε την προπαγάνδα τους ότι οι τρισκατάρατοι μπολσεβίκοι κατέπνιγαν τη δημιουργικότητα του ατόμου. Οι Σοβιετικοί γιατί ο κονστρουκτιβισμός δεν χωρούσε στο πλαίσιο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού – αν και υπήρξαν σημαντικοί σοβιετικοί μελετητές αυτού του ρεύματος και πριν την κατάρρευση του ᾽89. Πάντως, μετά το ’60 το κράτος προτιμούσε να προβάλλει τα τεράστια προγράμματα ανέγερσης κατοικιών για εκατομμύρια πολίτες με τη μέθοδο της προκατασκευής. Συνέχεια
Άλκηστη Πρέπη
Το παρόν άρθρο αποτελεί εισήγηση στην εκδήλωση με τίτλο «ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ – Μοντερνισμός στην ΕΣΣΔ – Ένας άλλος κόσμος ήρταν εφικτός» που διοργάνωσε η ΑΚΕΑ την Κυριακή 19 Νοέμβρη στον ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ.
Αφορμή να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα μου έδωσε η αναζήτηση της απάντησης στο ερώτημα: πώς και γιατί αποδυναμώθηκε η «θρυλική» στις μέρες μας ρωσική πρωτοπορία;
Η επικράτηση των κλασικιστικών μορφών στην σοβιετική αρχιτεκτονική από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, φαίνεται να παραγκώνισε τις μοντερνιστικές τάσεις της δεκαετίας του 1920. Οι κυριαρχούσες ερμηνείες για τα αίτια αυτής της μεταστροφής περιορίζονται σε μονομερείς, κατά τη γνώμη μου, θέσεις που αναζητούν επιχειρήματα σε απλοποιητικά ερμηνευτικά σχήματα και κοινωνικο-ιστορικά δεδομένα που συνήθως δεν είναι τεκμηριωμένα με επάρκεια. Έτσι ο “θάνατος της ρώσικης πρωτοπορίας”, σύμφωνα με αυτές τις αφηγήσεις οφείλεται, αρχικά, στην υιοθέτηση της ΝΕΠ, η οποία, αναπαράγοντας τις καπιταλιστικές σχέσεις, οδηγεί στην επανένταξη των αστών, κλασικιστών αρχιτεκτόνων. Και στη συνέχεια οφείλεται στην άνοδο του Στάλιν στην ηγεσία του κόμματος, καθ’ υπόδειξη του οποίου επιβάλλονται και τελικώς ηγεμονεύουν οι συντηρητικές τάσεις στην τέχνη και στην αρχιτεκτονική. Η παραπάνω όμως ανάλυση –πέρα από το ότι υποβαθμίζει το εξαιρετικά πλούσιο κοινωνικο-πολιτικό υπόβαθρο της εποχής– μοιάζει, εντέλει, να περιορίζεται στην ανάγνωση της αρχιτεκτονικής θεωρίας και παραγωγής μέσα από πολιτικές προτιμήσεις συγκεκριμένων προσώπων. Μέσα από αυτή την οπτική στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να αποτυπωθούν οι πολύπλοκες και σύνθετες διεργασίες που ακολουθούν την Οκτωβριανή Επανάσταση σχετικά με την κατεύθυνση που θα πάρει η νέα σοβιετική αρχιτεκτονική. Συνέχεια
Το παρακάτω άρθρο με αφορμή και θέμα το συνέδριο «Αττική σε Κρίση» του ΣΑΔΑΣ Αττικής, αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «ΠΡΙΝ» και το φύλλο της 28.10.2017.
Στην Ελλάδα έχουν ήδη διεξαχθεί 11 πανελλήνια αρχιτεκτονικά συνέδρια με φορέα τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, το πρώτο το 1961 και το τελευταίο το 2011. Το τριήμερο επιστημονικό συνέδριο, που διοργανώθηκε πριν μία εβδομάδα στο Πολυτεχνείο από το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, ξεχωρίζει για αρκετούς λόγους.
Ο τίτλος του συνεδρίου ήταν «Αττική σε Κρίση. Μητροπολιτική περιοχή της Αττικής: Όψεις της κρίσης στην πόλη και την κατοικία και οι αρχιτέκτονες. Μεταλλαγές στις διαδικασίες χωρικής παραγωγής και σχεδιασμού». Πολλοί από τους εισηγητές είχαν βιωματική σχέση με το θέμα του συνεδρίου, είτε ως εργαζόμενοι ή (ημι)άνεργοι μηχανικοί είτε ως κάτοικοι περιοχών που μεταλλάσσονται (προς το χειρότερο) στο πλαίσιο των μεγάλων επενδυτικών σχεδίων. Δεν μίλησαν ως ουδέτεροι παρατηρητές κοινωνικών, οικονομικών, χωροταξικών κ.λπ. φαινομένων αλλά, σε πολλές περιπτώσεις, ως μάχιμα, δρώντα υποκείμενα και συλλογικότητες. Με έναν τρόπο, το συνέδριο ήταν ένα χρονικό της κρίσης με το βλέμμα αυτών που πλήττονται από την κρίση και όχι εκείνων των λίγων που επωφελούνται απ’ αυτήν. Οι εισηγητές προέρχονταν από τον επιστημονικό/ακαδημαϊκό χώρο, τον επαγγελματικό χώρο και τα κινήματα πόλης, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις συγκέντρωναν παραπάνω από μία από αυτές τις ιδιότητες. Συνέχεια
Στο παρόν άρθρο δημοσιεύουμε απόσπασμα της προφορικής εισήγησης της Αλίκης Κοσυφολόγου στην εκδήλωση «ο Φεμινισμός σήμερα, θεωρίες και πρακτικές των κινημάτων», που έλαβε χώρα στην 5η Συνάντηση Νέων Αρχιτεκτόνων στον ξενώνα Στάμου Στούρνα, στην Άλλη Μεριά Πηλίου στις 22 Αυγούστου 2017. Η Αλίκη Κοσυφολόγου είναι Διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας και μέλος της Ομάδας Κιουρί@.
Αλίκη Κοσυφολόγου
Στο πρώτο κεφάλαιου του δοκιμίου Ένα δικό της δωμάτιο (1929), η Virginia Woolf μας αφηγείται την ιστορία της Judith Shakespeare, δηλαδή της υποτιθέμενης αδερφής του William Shakespeare, η οποία αν και διέθετε την ίδια δημιουργική φαντασία με τον αδερφό της στερήθηκε τη δυνατότητα να την καλλιεργήσει και να παράγει αποτέλεσμα από αυτήν, καθώς όταν ο αδερφός της πήγαινε σχολείο και μορφωνόταν, εκείνη ήταν υποχρεωμένη να παραμένει στο σπίτι, απασχολούμενη με έργα που αναγνωρίζονταν ως αποκλειστικά γυναικεία. Οι ομοιότητες είναι προφανείς και εύκολα καταλαβαίνουμε πως το όνομα Τζουντιθ είναι στην πραγματικότητα ένα άλλο όνομα για το όνομα Βιρτζίνια και πως η οικογενειακή κατάσταση της Τζούντιθ είναι μία μεταφορά της οικογενειακής κατάστασης της Βιρτζίνια, στο πλαίσιο της οποίας η ίδια ήταν υποχρεωμένη να παρακολουθεί μαθήματα στο σπίτι και να προετοιμάζεται για τη ζωή σε αυτό, ενώ οι «αφελείς» αδερφοί της φοιτούσαν στο σχολείο. Συνέχεια
Παρουσιάζουμε εδώ την εισήγηση του Σάββα Μιχαήλ, συγγραφέα και γραμματέα του ΕΕΚ, στην εκδήλωση με τίτλο «Η σύγχρονη τέχνη στην εποχή της κρίσης: με αφορμή την Documenta 14», που έλαβε χώρα στην 5η Συνάντηση Νέων Αρχιτεκτόνων στον ξενώνα Στάμου Στούρνα, στην Άλλη Μεριά Πηλίου, στις 20 Αυγούστου 2017.
Σάββας Μιχαήλ
…bit verni nashemou otsestvou vo vremeni[1]– να είμαστε πιστοί στην πατρίδα μας μέσα στον χρόνο, στην ιστορική εποχή, ζητούσε ο Λεβ Νταβίντοβιτς Τρότσκυ από όσους κι όσες παλεύουν να αλλάξουν τον κόσμο για να ανατείλει η Νέα Εποχή της πανανθρώπινης απελευθέρωσης.
Να είμαστε πιστοί στην εποχή δεν σημαίνει να είμαστε προσαρμοσμένοι στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, στο κυρίαρχο «πνεύμα της εποχής», στο Zeitgeist που την νομιμοποιεί. Το αντίθετο: σημαίνει να τολμάς «να συγκρούεσαι με το πνεύμα της εποχής», όπως ζητούσε ο Κierkegaard, «να δρας με τρόπο παράκαιρο», όπως καλούσε ο Νietzsche, «δηλαδή ενάντια στους καιρούς και έτσι επί των καιρών, υπέρ […] ενός μελλοντικού καιρού». Συνέχεια
Την Κυριακή 22 Μαΐου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση – συζήτηση της Αριστερής Κίνησης Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων με τίτλο «Το ‘Συλλογικό’ στον Σχεδιασμό – Πόλη, Αρχιτεκτονική, Αυτοδιοίκηση, Συμμετοχικός Σχεδιασμός και Δημοκρατικός Έλεγχος» στα γραφεία του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ). Εδώ δημοσιεύουμε τα βίντεο με την εισήγηση που έγινε στο πλαίσιο της εκδήλωσης από τον Δημήτρη Πούλιο, αρχιτέκτονα, υποψήφιο διδάκτορα του ΕΜΠ και μέλος της ΑΚΕΑ, απόσπασμα της εισήγησης της Αναστασίας Ματσούκα, νομικού και απόσπασμα της εισήγησης της Ίριδας Λυκουριώτη, επίκουρης καθηγήτριας της Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Συνέχεια
Μιχάλης Πισσαρίδης
Το παρακάτω κείμενο έγινε εισήγηση στην εκδήλωση της Αριστερής Κίνησης Εργαζομένων Αρχιτεκτόνων (Α.Κ.Ε.Α.) και της Λεσβιακής Ομάδας Αθήνας (Λ.Ο.Α.), με τον τίτλο «Η ανάγνωση του χώρου μέσα από πρακτικές σεξουαλικότητας και ταυτότητας φύλου». Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της παρουσίας των 2 ομάδων στο Στέκι Μεταναστών και ενισχύθηκε από την παρουσία της Καθηγήτριας Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ Ντίνας Βαΐου και των Επιμελητριών του βιβλίου του Γιώργου Μαρνελάκη «Στενές επαφές Φύλου, Χώρου και Σεξουαλικότητας». Η παρούσα εισήγηση έγινε από τον Μιχάλη Πισσαρίδη, αρχιτέκτονα – πολεοδόμο, μέλος της ΑΚΕΑ και της LGBTQ ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Μία εισήγηση που πραγματεύεται εκτός από το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο της συσχέτισης ΛΟΑΤ, Αριστεράς και κινήματος, το θεωρητικό υπόβαθρο γύρω από την ετεροκανονική και ετερόφυλη ανάδειξη του χώρου (δημοσίου/ιδιωτικού), με τον ταυτόχρονο αποκλεισμό οποιασδήποτε άλλης έκφρασης μέσα σε αυτόν, αναδεικνύοντας την κοινωνική κατασκευή του χώρου στα ζητήματα φύλου και σεξουαλικής καταπίεσης. Συνέχεια
Επίδραση ΕΣΧΑΔΑ στην εμπορική αξία ακινήτων
ΠΗΓΗ: ΣΕΒ, pwc & REMACO Α.Ε. (2014) Εθνικό Σύστημα Χωρικού Σχεδιασμού από τη σκοπιά της επιχειρηματικότητας
Κώστας Βουρεκάς
Αναδημοσίευση από τις Οικοτριβές, τεύχος 17, Ιούνιος 2015
Η περίοδος της κρίσης χρέους στην Ελλάδα μέχρι στιγμής σημαδεύεται από έναν καταιγισμό νέων νομοθετημάτων, τα οποία ήδη έχουν αλλάξει πλήρως το τοπίο σε όλες τις κλίμακες του σχεδιασμού. Το σύνολο των νομοθετικών αλλαγών, αν το λεγόμενο «μνημονιακό κεκτημένο» σταθεροποιηθεί και εμπεδωθεί, φαίνεται να συγκροτούν μία μεγάλης σημασίας ιστορική τομή: το ελληνικό κράτος, το οποίο από την ίδρυσή του εφάρμοζε διαχρονικά μια πολιτική ενίσχυσης της μικρής ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα την κοινωνική και γεωγραφική διάχυση του οφέλους από την γαιοπρόσοδο που προκύπτει, αλλάζει τις προτεραιότητές του και μετατοπίζει το κέντρο βάρους των πολιτικών του στην ενίσχυση της μεγάλης ιδιοκτησίας και του μεγάλου κεφαλαίου που δραστηριοποιείται στον κλάδο της γης και της οικοδομής. Στον πυρήνα της εφαρμογής αυτής της πολιτικής βρίσκεται η διαδικασία ιδιωτικοποίησης ακίνητων περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, με ειδική έμφαση στον κλάδο του τουρισμού και του παραθερισμού. Συνέχεια
Η μελέτη των συνθηκών διαβίωσης των «προλετάριων όλων των χωρών» ως θεμελιώδης πλευρά του μαρξισμού.
Θάνος Ανδρίτσος
Αρχιτέκτονας- πολεοδόμος, Υπ. Διδάκτορας Οικονομικής Γεωγραφίας
*Κείμενο που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 110 του περιοδικού Ουτοπία με αφιέρωμα στην Α Διεθνή και τίτλο «Α’ ΔΙΕΘΝΗΣ: ΤΟ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ»
Εισαγωγή
Η ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Εργατών (Α Διεθνής) το 1864 και η δράση της τα επόμενα χρόνια αποτελούν αναμφισβήτητα μια κορυφαία στιγμή της πολιτικής ζωής του Κάρολου Μαρξ και του Φρειδερίκου Ένγκελς. Η αδιάκοπη και εξαντλητική ενασχόληση, κυρίως του Μαρξ, για πάνω από μια δεκαετία με όλες τις πλευρές της δράσης και της εσωτερικής ζωής της, επικυρώνει αυτή την παραδοχή. Μια σύγχρονη συζήτηση για τη σημασία της Πρώτης Διεθνούς, που φιλοξενείται στο παρόν αφιέρωμα, δεν εκπληρώνει μονάχα το στόχο μιας επετειακής απόθεσης φόρου τιμής ενάμιση αιώνα μετά, αλλά αποτελεί αναγκαστικά μια επαναπροσέγγιση της ιστορίας του μαρξισμού και του εργατικού κινήματος και ένα βάθεμα σε ιδιαίτερες πλευρές αυτής της κληρονομιάς. Σε αυτό τον στόχο επιχειρεί να συμβάλλει το παρόν κείμενο, υποστηρίζοντας ότι η σε βάθος μελέτη και κατανόηση του τρόπου ζωής και ιδιαίτερα των συνθηκών διαβίωσης της εργατικής τάξης αποτέλεσε ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία της γέννησης και εξέλιξης της μαρξιστικής θεωρίας .
